Próchnica to choroba zębów wywoływana przez bakterie. Liczby wskazujące na częstotliwość jej występowania mówią same za siebie.  Wg badań, próchnicę ma blisko połowa kilkuletnich dzieci, co drugi nastolatek wkracza w dorosłość bez kompletu zębów, a przeciętny dorosły Polak ma próchnicę w aż 13 zębach!

Próchnica to proces, który polega na stopniowym odwapnieniu i rozpadzie twardych tkanek zęba. Najważniejsze, że można jej skutecznie zapobiegać i całkowicie wyleczyć.

Najczęstsze przyczyny powstania próchnicy?

• Cukier - wywołuje ją pośrednio ponieważ przekształca się w kwasy, które działają drażniąco na szkliwo.
• Długość jedzenia - zbyt długie przetrzymywanie pokarmów w ustach powoduje obniżenie poziomu pH i sprzyja odkładaniu się resztek jedzenia w postaci płytki nazębnej zalegającej m.in. w przestrzeniach międzyzębowych.
• Częste podjadanie bez mycia zębów po każdym posiłku.
• Niewłaściwa higiena jamy ustnej - niedokładne i zbyt krótkie szczotkowanie zębów, brak nitkowania przestrzeni międzyzębowych oraz brak płukania jamy ustnej specjalnie do tego przeznaczonym płynem.
• Brak regularnych przeglądów dentystycznych - zazwyczaj Pacjenci trafiają do stomatologa, gdy zęby zaczynają boleć.
• Podatność na choroby - uzależniona od składu zrębu zęba, który składa się z zawiązków organicznych i nieorganicznych. Im więcej jest w nim zawiązków nieorganicznych, tym mniejsze prawdopodobieństwo wystąpienia próchnicy zębów.
• Geny (słaby kościec) i okres prenatalny

Próchnicą można się zarazić!

Próchnica zębów należy do chorób zakaźnych. Już noworodki i małe dzieci mogą być narażone na otrzymanie bakterii od rodziców, którzy chcąc sprawdzić temperaturę pokarmu, przenoszą na butelce czy łyżeczce bakterie ze swoich ust wprost do buzi dziecka. Również całowanie w usta może narazić maluszka (i osobę dorosłą) na kontakt z bakteriami próchniczymi.

Jak leczyć próchnicę?

W próchnicy zębów, z uwagi na jej różne przyczyny występowania, najważniejsza jest profilaktyka. Oprócz regularnych wizyt u stomatologa, zadbaniu o odpowiednią dietę i właściwą higienę, ważny jest również wybór odpowiedniej pasty do zębów, która oczyści powierzchnię zębów i ochroni przed demineralizacją szkliwa.

Jeśli jednak dojdzie do rozwinięcia choroby, to leczenie można rozróżnić na dwa typy.

Próchnicę początkową, której cechą jest niewielkie widoczne odwapnienie (białe lub ciemniejsze plamki), można leczyć poprzez remineralizację. Po dokładnym oczyszczeniu zainfekowanego miejsca, stomatolog nakłada żel lub lakier z fluorem, dzięki któremu jony wapniowe, fosforanowe oraz fluorkowe będą miały szansę wbudować się w uszkodzone miejsce. W zależności od wskazań, czynność tą należy powtórzyć kilkukrotnie.

W bardziej zaawansowanym stadium próchnicy, kiedy pojawiają się małe dziurki, należy być bardziej czujnym. Zębina, która jest tkanką bardziej miękką niż szkliwo, jest mniej odporna na próchnicę i może ulec znacznemu uszkodzeniu. W takiej sytuacji stomatolog musi w pierwszej kolejności usunąć chorą tkankę - najczęściej przy pomocy wiertła (borowanie). Powstały ubytek wypełnia szczelnie odpowiednim preparatem (np. materiałem kompozytowym), który znamy pod nazwą plomby.

Całkowite zaniedbanie leczenia próchnicy może doprowadzić do powstania zgorzeli (stanu gnilnego rozkładu miazgi zęba) bądź całkowitej destrukcji tkanek korony zęba, co skutkuje koniecznością jego usunięcia lub leczenia protetycznego.

Zamiast leczyć, zapobiegaj!

Zęby zaczynają powstawać w życiu płodowym co oznacza, że na stan ich zdrowia w życiu dorosłym mają nawyki żywieniowe i zdrowotne matki. W okresie ciąży należy więc ograniczyć ilość spożywanych cukrów zwiększając w diecie ilość produktów białkowych.

Na zdrowie zębów wpływ mają również witaminy A, C i D oraz wapń. Ich braki mogą osłabiać szkliwo, zmniejszając jego odporność na działanie bakterii chorobotwórczych.