Alergia na materiały stomatologiczne nie jest nowym zjawiskiem, nie zawsze jednak bywa prawidłowo rozpoznana ponieważ ma objawy zbieżne z innymi schorzeniami. Materiały wykorzystywane do wypełnień, wkładów koronowo-korzeniowych, protez, mostków i cementów mogą zawierać w swoim składzie różnego rodzaju metale i tworzywa sztuczne, a te z kolei mogą stanowić potencjalne źródło alergii.

Czym jest alergia?

To stan spaczonej odpowiedzi immunologicznej prowadzący do uszkodzenia tkanek, zapoczątkowujący proces chorobowy.

Alergia kontaktowa wywoływana jest najczęściej przez pierwiastki takie jak jony niklu (często wykorzystywany w pracach protetycznych), rtęć, pallad, miedź, srebro, kobalt, rzadziej przez tytan. Alergia może zostać wywołana również przez materiały używane do czasowego wypełniania kanałów lub preparaty do stałych wypełnień. Uczulić mogą również materiały z żywic akrylowych stosowane powszechnie do plombowania zębów.

Jak się objawia alergia kontaktowa?

Najczęściej wśród objawów obserwuje się zapalnie jamy ustnej, liszaje, zapalenie dziąseł i przyzębia, pieczenie języka, bolesność zębów i szczęk odczuwane zwłaszcza w czasie przeżuwania pokarmów. Mogą pojawiać się również miejscowe przebarwienia, nadżerki lub głębsze zmiany wrzodziejące.

Alergia stomatologiczna może być mylona z innymi schorzeniami ponieważ może się objawiać w obszarach poza jamą ustną - uczulenie może objąć skórę twarzy, stóp czy dłoni. Dodatkowo mogą pojawić się ból głowy, mięśni, stawów, nasilone zmęczenie czy obniżony nastrój i problemy ze snem.

Problem z jej rozpoznaniem polega również na rozwoju tzw. reakcji nadwrażliwości opóźnionej, a więc występującej po okresie dłuższego, przewlekłego kontaktu z alergenem (czasem trwającego nawet kilka lat).

Diagnostyka alergiczna

Zwyczajowo przed wykonaniem jakiegokolwiek zabiegu, stomatolog pyta Pacjenta czy jest na coś uczulony. Zdarza się jednak, że Pacjenci nie mają wiedzy na temat uczulających ich alergenów. W przypadku zaobserwowania u siebie powyższych objawów po zabiegu stomatologicznym, należy więc powiadomić o tym stomatologa, który powinien przeprowadzić pogłębiony wywiad, dokładne badanie stomatologiczne (czasami również laryngologiczne i dermatologiczne) a następnie zlecić wykonanie odpowiednich testów alergologicznych.

Na podstawie wyników, wraz z zaleceniami alergologa co do reakcji krzyżowych, dobiera się odpowiednie, doraźne leczenie farmakologiczne (lub prewencyjne jeśli testy były wykonane przed rozpoczęciem leczenia stomatologicznego) a lekarz stomatolog może zaproponować możliwe warianty leczenia protetycznego.

Z uwagi na wspomnianą trudność w rozpoznaniu alergii na podstawie objawów, warto wykonać kompleksowe testy alergologiczne zanim rozpocznie się jakiekolwiek leczenie. Celem takiej diagnostyki jest z jednej strony zapobieganie wystąpienia alergii poprzez stosowanie w przyszłości preparatów niezawierających substancji uczulających, z drugiej strony na podstawie wyników testów możliwe jest leczenie objawów i wyeliminowanie ich przyczyny.